Glifosat w wodzie wodociągowej

Opublikowano 12 października 2022 Ostatnia aktualizacja 10/08/2023

Glifosat od lat jest tematem gorących dyskusji. Niektórzy twierdzą, że powoduje on szkody dla środowiska i ma negatywny wpływ na zdrowie. Inni twierdzą, że tak nie jest. Glifosat, szeroko stosowany w rolnictwie, znajduje się obecnie w wodach gruntowych i powierzchniowych w całej Europie. Czy glifosat znajduje się w wodzie z kranu? Według Holenderskiego Stowarzyszenia Przedsiębiorstw Wody Pitnej (Vewin): “Glifosat zagraża naszej wodzie pitnej”.

Czym jest glifosat?

Glifosat to jeden z najbardziej znanych herbicydów na świecie ( znany również pod nazwą Round-up). Rolnicy używają go do zwalczania chwastów. Gminy używają go również w przestrzeni publicznej, aby pozbyć się niechcianych roślin. Jego działanie polega na uniemożliwianiu niektórym chwastom wytwarzania białek i enzymów potrzebnych im do wzrostu. W rezultacie chwasty giną.

Amerykańska firma Monsanto (obecnie przejęta przez niemiecką firmę chemiczną Bayer) wprowadziła glifosat na rynek w 1974 roku. Od tego czasu stał się on jednym z najczęściej stosowanych herbicydów na świecie, z ponad 8 miliardami kilogramów rozpylonych na całym świecie .

W jaki sposób glifosat trafia do wody z kranu?

Gdy glifosat jest rozprowadzany na uprawach lub rozpylany na chwasty, przenika do gleby. Podczas deszczu woda przenosi glebę i zawarty w niej glifosat do rzek i strumieni. Może on również przedostać się głębiej – do źródeł wód gruntowych. Woda pitna jest wydobywana z wód powierzchniowych (rzek, strumieni, jezior) i podziemnych, a następnie dostarczana przez publiczną sieć wodociągową do naszych kranów. Chociaż woda przechodzi przez kilka procesów uzdatniania przed dotarciem do naszych domów, metody te nie usuwają glifosatu w pełni.

Jak potencjalnie glifosat wpływa na zdrowie?

Potencjalny toksyczny wpływ glifosatu na zdrowie ludzkie i środowisko jest od lat przedmiotem badań i dyskusji. Niemniej oficjalne organy doszły do różnych wniosków na temat jego zagrożeń dla zdrowia.

W 2015 r. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) dokonała przeglądu ponad 1000 badań i stwierdziła, że glifosat jest “prawdopodobnie rakotwórczy” dla ludzi. W tym samym roku Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) stwierdził, że “normalne stosowanie” glifosatu prawdopodobnie nie stanowi zagrożenia dla ludzi

Wymiar sprawiedliwości w USA wydaje się skłaniać ku ustaleniom IARC. Bayer regularnie przegrywa procesy sądowe i płaci oszałamiające kwoty poszkodowanym. Niedawno firma zgodziła się zapłacić ponad 10 miliardów dolarów.

W 2017 r. Europejska Agencja ds. Chemikaliów (ECHA) orzekła, że glifosat nie jest rakotwórczy. Te skrajnie różne wnioski wywołały debatę naukową na temat tego, w jaki sposób należy przeprowadzać badania, które z nich można uwzględnić i jak oceniać dane. 

W marcu 2021 r. nowe badanie wykazało, że unijna ocena bezpieczeństwa glifosatu opierała się na błędnych badaniach naukowych. Spośród 53 badań branżowych, które producenci glifosatu przedstawili w poprzednim procesie zatwierdzania glifosatu, tylko dwa można było ocenić jako “wiarygodne” naukowo, stosując obowiązujące wytyczne OECD. 34 badania były ‘niewiarygodne’ a 17 tylko ‘częściowo wiarygodne’. 

Odkładając na bok te sprzeczne ustalenia, jedno jest pewne: spożywamy glifosat. Odbywa się to częściowo poprzez żywność (pozostałości chemikaliów i gleby na uprawach rolnych), wdychanie (gdy glifosat jest rozpylany w ogrodach, miejscach publicznych lub na obszarach mieszkalnych w pobliżu stref rolniczych), poprzez kontakt ze skórą podczas użytkowania lub poprzez wodę pitną. Pomimo faktu, że firmy z sektora wody pitnej dokładają wszelkich starań, aby oczyścić wodę przeznaczoną do spożycia, glifosat jest w niej czasami obecny w niskich stężeniach.

Jakie są więc przepisy kontrolujące tę substancję?

Przepisy dotyczące glifosatu – wytyczne WHO i dyrektywa UE w sprawie wody pitnej

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) glifosat i jego produkt uboczny – kwas A-amino-3-hydroksy-5-metylo-4-izoksazolopropionowy (AMPA) – mają niską toksyczność. Z tego powodu WHO nie ustaliła formalnej wartości granicznej dla glifosatu w wodzie. Opierają się one na tzw. poziomie NOAEL (ang. No-observed-adverse-effect-level) wynoszącym 32 miligramy na kilogram masy ciała dziennie. Dla przeciętnej osoby dorosłej ważącej 70 kg oznacza to 2240 miligramów dziennie. Chociaż nie wskazuje się limitów dla glifosatu, sugeruje się limit 0,5 mikrograma na litr dla pestycydów mieszanych.

Europejska dyrektywa dotycząca wody pitnej nakłada limity na ilość glifosatu, która może być obecna w wodzie przeznaczonej do spożycia. Dla poszczególnych pestycydów i herbicydów, takich jak glifosat, limit wynosi 0,1 mikrograma na litr wody. Całkowita ilość pestycydów w wodzie nie powinna przekraczać 0,5 mikrograma na litr. 

Glifosat w wodzie wodociągowej w UE 

Dane z Uniwersytetu Wageningen pokazują, że 45% z 300 próbek gleby z różnych europejskich gruntów rolnych zawiera glifosat i AMPA.

Raport europejskich stacji monitoringu wód wskazuje, że 5-15% źródeł wód powierzchniowych i 7% źródeł wód gruntowych przekracza środowiskowe normy jakości dla herbicydów. Stanowi to problem dla życia wodnego i ma ogólny wpływ na dziką przyrodę. Postępujący spadek liczby pszczół miodnych i innych owadów, który przyczynia się do bliskiego wyginięcia kilku gatunków ptaków, jest częściowo spowodowany pestycydami i środkami owadobójczymi, których używamy w tak dużych ilościach.

Glifosat został również znaleziony w naszych ciałach. Badanie opublikowane w styczniu 2022 r. wykazało pozostałości glifosatu u 99% francuskiej populacji.

Glifosat był zatwierdzony do użytku w UE do 22 grudnia 2022 roku. Nie możemy jednak liczyć na wprowadzenie zakazu. Grupa ds. oceny glifosatu (AGG) Komisji Europejskiej, powołana w celu zbadania odnowienia licencji na glifosat w Europie, stwierdziła, że glifosat spełnia kryteria zatwierdzenia i nie jest niebezpieczny dla zdrowia ludzkiego.

Glifosat w wodzie z kranu w Holandii

Badania przeprowadzone w Holandii przez RIVM wykazały, że ponad połowa holenderskich źródeł wody pitnej (135 z 216) jest zanieczyszczona substancjami wytworzonymi przez człowieka. Według obliczeń Holenderskiej Agencji Oceny Środowiska (PBL), chloroprofam, terbutyloazyna, bentazon i glifosat to pestycydy, które najbardziej zanieczyszczają wody gruntowe. “Pomiary pokazują, że glifosat jest nadal najbardziej problematyczną substancją w procesie ekstrakcji wody pitnej”, mówi badacz PBL Aaldrik Tiktak. Według raportu Holenderskiego Stowarzyszenia Wodociągów VEWIN “glifosat co jakiś czas przekracza poziom 0,1 mikrograma na litr, a jego metabolit AMPA jest prawie stale obecny na poziomie znacznie przekraczającym normę dla wody pitnej”.

Holenderska Rada Zdrowia przyznała temu rację. W 2020 r. opublikowała raport zalecający wycofanie pestycydów z rolnictwa i ogrodnictwa. Niestety, zakaz profesjonalnego stosowania pestycydów, w tym glifosatu, został uchylony przez sądy w Holandii. Nowy zakaz powinien zostać wprowadzony przez CTGB (Radę ds. Dopuszczania Środków Ochrony Roślin i Produktów Biobójczych). Jednak ponieważ CTGB postępuje zgodnie z zaleceniami EFSA, według minister rolnictwa, przyrody i jakości żywności Caroli Schouten “na razie nie jest to przedmiotem postępowania”.

Glifosat w wodzie – Niemcy

W Niemczech, gdzie niedawno wyszedł na jaw skandal związany ze zmanipulowanymi badaniami nad toksycznością glifosatu, rząd pracuje nad wprowadzeniem krajowego zakazu.

Jak usunąć glifosat z wody wodociągowej?

Przedsiębiorstwa wodociągowe mają coraz większe trudności z filtrowaniem pestycydów i herbicydów. W wywiadzie dla EenVandaag, dyrektor Związku Zarządów Wodnych w Holandii, Sander Mager powiedział: “Obserwujemy coraz więcej substancji przedostających się do wody, a także wiele substancji, o których wciąż wiemy bardzo niewiele – substancji, których możemy nawet nie być w stanie prawidłowo wykryć. Nie mówiąc już o ich prawidłowej eliminacji“.

Innym problemem jest to, że różne pozostałości chemiczne mogą mieć wspólnie silniejszy toksyczny wpływ. Mager ma nadzieję na podejście oparte na przyczynach źródłowych – dostosowanie przepisów w celu zapobiegania uwalnianiu substancji do środowiska. “Oznacza to również, że należy dokonać prawdziwej zmiany w polityce dopuszczania do obrotu. Pod hasłem: co nie zostanie wprowadzone, nie musi zostać usunięte. Uważamy, że bardzo ważne jest, aby szybko się tym zająć”.

Biorąc pod uwagę złożoność przepisów dotyczących pestycydów i sprzeczne badania, pojawia się pytanie, jak chronić naszą wodę pitną przed zanieczyszczeniami w perspektywie krótkoterminowej.

Metody usuwania glifosatu z wody obejmują odwróconą osmozę, destylację, nanofiltrację i stosowanie filtrów z węglem aktywnym. Możesz także użyć filtra, który usuwa glifosat z wody wodociągowej (co zostało udowodnione), takiego jak filtr ZeroWater.

ZeroWater usuwa glifosat z wody wodociągowej

Chcesz mieć pewność, że w Twojej wodzie pitnej nie ma glifosatu? ZeroWater to jedyny filtr, który usuwa 100% glifosatu z wody. Nasz filtr usuwa również wapń, ołów, chlor, PFAS (PFOS/PFOA) i inne. Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą w naszym sklepie internetowym.

W poniższym filmie naukowcy testują różne filtry i badają, jak dobrze filtrują one glifosat z wody. Obejrzyj: